Cytat miesiąca: „Dwaj najpotężniejsi wojownicy to cierpliwość i czas, zrobią wszystko” Lew Tołstoj
Opcje widoku
Ikona powiększania tekstu
Powiększ tekst
Ikona pomniejszania tekstu
Pomniejsz tekst
Ikona zmiany kontrastu
Kontrast
Ikona podkreślenie linków
Podkreślenie linków
Odnośnik do Deklaracja dostępności
Deklaracja dostępności
Resetowanie ustawień
Reset

Style wychowania i postawy rodzicielskie

Style wychowania i postawy rodzicielskie

Wychowanie, ale co to dokładnie znaczy?


Termin „wychowanie”, zarówno w mowie potocznej, jak i w naukach humanistycznych ma różne znaczenia.
Kolokwialnie jest kojarzony z przygotowaniem do życia, edukacją, kulturą osobistą, ogładą towarzyską, a także
dyscypliną, podporządkowaniem, karnością.
W literaturze przedmiotu znaleźć można wiele definicji wychowania m.in. Romana Schulza, który uznaje, że
„wychowanie to planowa aktywność człowieka, zorientowana na osiągnięcie pewnych celów, tj. pewnych pożądanych
i trwałych zmian w osobowości ludzi”.
Dla głębszego poznania terminu wychowanie warto również spojrzeć na definicję według Beaty Górnickiej,
która ujmuje je jako „działania osób, grup lub instytucji (wychowawców) wobec dzieci i młodzieży (wychowanków)
podejmowane świadomie i celowo zorganizowane, realizowane długotrwale w sposób systematyczny i konsekwentny,
oparte na stosunku wychowawczym (interakcji) w celu wywołania zamierzonych, pożądanych i względnie trwałych
zmian w rozwoju osobowości i zachowaniu wychowanka”.


Rodzicu czy wiesz na czym, w takim razie polega wychowanie? Otóż w uproszczeniu wychowanie można
rozumieć jako:

  • Celowe sterowanie procesem uczenia się człowieka;
  • Oddziaływanie na wszechstronny rozwój osobowości;
  • Działanie wywierające na człowieka określony wpływ;
  • Zjawisko przenikające całe życie społeczne;
  • Dorastanie do zadań;
  • Kierowanie rozwojem itp.


Wspomnieliśmy już o osiąganiu celów wychowawczych i planowym (celowym) oddziaływaniu na drugą osobę. Zatem
czym są cele wychowania? Cele wychowania to „pożądane i oczekiwane zmiany, jakie pod wpływem respektowania
odpowiednich metod, środków i warunków kształtują się w osobowości wychowanków w postaci poglądów, postaw,
nawyków, oraz innych cech osobowości” (W. Okoń).
Wychowawcze aspekty działań rodziców
Działania rodziców najczęściej są opisywane w terminach strategii czy stylów wychowawczych oraz stylów lub postaw
rodzicielskich. Termin „styl wychowania” stanowi z reguły synonim stylu rodzicielskiego. Wyraża rodzicielską
koncepcję wychowania i określa się go poprzez środki wychowawcze stosowane wobec dziecka. Takie rozumienie stylu
rodzicielskiego skupia się na oddziaływaniach rodzica wobec dziecka.


Style wychowawcze w ujęciu Diany Baumrind

Styl
wychowawczy
Charakterystyka rodziców (nauczycieli) Cechy dzieci (uczniów)
Permisywny
(leseferyzm)
• Duża swoboda
• Akceptujący
• Gotowy do rozmowy
• Nie stawia niemal żadnych oczekiwań i wymagań wobec dziecka
• Brak informacji o łamaniu zasad
• Brak kar za niewłaściwe zachowanie
• Zachowania niedojrzałe
• Mała samokontrola
• Lękliwość
• Impulsywność
• Pretensje wobec rodziców (nauczycieli,
opiekunów)
Autorytarny • Chłód emocjonalny
• Żądanie pełnego posłuszeństwa i dostosowania się do wymagań
• Brak wyjaśniania poleceń i uzasadniania wymagań
• Kary za lekceważenie poleceń
• Stosowanie zasady „dzieci nie mają głosu”
• Dość niesamodzielne
• Zamknięte w sobie
• Niezadowolone
• Wykazują niewielkie zainteresowanie
taczającą rzeczywistością
• Nie wykazują motywacji do osiągnięć
• Wykazują niskie poczucie własnej wartości
• Bardzo nieufne
Autorytatywny

• Wywieranie wpływu a zachowanie dziecka za pomocą jasnych reguł i standardów
• Wysoka ocena samodzielności i dyscypliny
• Konsekwencja w stosowaniu środków wychowawczych
• Gotowość do przedyskutowania z dziećmi poleceń
• Emocjonalne ciepło pomimo oczekiwań i wymagań

• Pewne swoich możliwości w trakcie zmaga z nowymi zadaniami
• Wytrwałe
• Posiadają „zdrową” samoocenę
• Zadowolone
• gotowe do podejmowania ryzyka

 

Rodzicu, wychowanie bez norm i zasad wcale nie jest bezstresowe. Przysparza bowiem wielu trudności w pełnieniu

ról w społeczeństwie, które niosą ze sobą problemy i niespodzianki. Jasne granice dają przejrzystą przestrzeń, która
wspiera, motywuje i dodaje odwagi. Wyrastanie bez jasno określonych granic może powodować:

  • brak wyczucia taktu w stosunkach międzyludzkich,
  • skupianie się na sobie (egocentryzm, z którego dziecko nie wyrasta),
  • tyranizowanie otoczenia (skutek nadmiernego eksponowania dziecka),   
  • niepewność i dezorientację w kwestii, co dobre, a co złe, co wypada, a czego nie wypada,
  • brak poczucia bezpieczeństwa, wynikający z nieznajomości nieprzekraczalnych granic.

Postawy rodzicielskie według Marii Ziemskiej

Pozytywne Negatywne
Postawa Charakterystyka Postawa Charakterystyka
Współdziałanie Zależy od wieku. Młody wiek dziecka sprawia, że to jego rodzice odpowiedzialni są za tworzenie atmosfery współdziałania. To oni pokazują dziecku wzory zachowania się wśród grupy osób, zdrowej współpracy z nimi. Czas i nabywanie doświadczenia wraz z wiekiem sprzyjają umiejętności współdziałania. Podopieczny coraz częściej sam wychodzi z propozycją współpracy z innymi osobami. Unikająca Opiekunowie nie przejawiają zainteresowania dzieckiem. Nie dbają o jego dobro, zaspokajanie jego potrzeb,
nie akceptują jego paw. Rodzice przejawiający taką postawę unikają kontaktu z dzieckiem (ograniczają
kontakt do minimum).
Akceptacja Opiera się ona na akceptowaniu
dziecka takim, jakie jest. Nie chodzi tu jednak o całkowite zaprzestanie w
pomaganiu w niwelowaniu jego przywar. W odpowiednim wychowaniu powinno się dążyć do
pracowania nad wadami, (które każdy z nas posiada), w taki sposób, by w dorosłym życiu cechowało się jak najmniejszą ich liczbą. Opiekunowie
potrafią znaleźć i rozróżnić wady dziecka. Kochający rodzice, potrafią również na nie spojrzeć krytycznie.
Mimo to kochają je i dostrzegają nawet najmniejsze pozytywne
działania dziecka, za co nie szczędzą mu zachęt i pochwał. Jeśli jednak
dziecko postąpi negatywnie, zawsze
otrzymuje sygnał o przekroczeniu granic lub ponosi tego konsekwencje.
Odrzucająca Opiekunowie nie tolerują dziecka. Kontakt z nim przepełniony jest wrogością i niechęcią. Czasem może się zdarzyć, że rodzic manifestuje swoją niechęć do dziecka poprzez tyranizowanie go, łącznie ze znęcaniem się nad nim. Jest to jednak już wykroczenie, patologia.
Rozumna
swoboda
Rodzice, widząc rozwój dziecka w umiejętności współpracy z innymi,
dają mu coraz większy „kredyt zaufania”, dostaje „wolną rękę” w tego typu działaniu. Dziecko dorastając, nabiera nowych umiejętności, staje się
coraz bardziej samodzielne,
wszystkiego jest ciekawe, „poznaje świat całym sobą”, uczestnicząc w życiu grupy osób, wśród których przebywa, na co dzień. Rodzice „kierując” dzieckiem, powinni robić to
z bardzo dużym wyczuciem. Muszą wiedzieć, w którym momencie ograniczyć swobodę dziecka, by nie
popadało w tarapaty. Nie mogą jednak dziecku ani za bardzo pobłażać, by nie
usamodzielniło się przedwcześnie (i nie zraziło się do dorosłości oraz
idącej za nią samodzielności), ani za
bardzo je ograniczać.
Nadmiernie
chroniąca
Rodzice, aż do przesady, boją się o swoje dziecko. Starają się je wyręczać ze
wszystkich czynności, aby ustrzec je przed niebezpieczeństwami. Paniczny strach przed otoczeniem dziecka
paraliżuje opiekunów. Starają się oni w każdy możliwy sposób chronić dziecko przed zagrożeniami, jakie na co dzień niesie życie.
Uznanie praw
dziecka
Ponieważ dziecko jest pełnoprawnym człowiekiem, rodzice powinni o tym wiedzieć i to szanować. Tak jak każdy
dorosły człowiek, młoda osoba również ma własne potrzeby, pragnienia, potrzebuje prywatności.
Jeżeli tego nie otrzyma, jest to równoznaczne z nierespektowaniem praw dziecka, które są odgórnie
określone przez Konwencję Praw Dziecka.
Nadmiernie
wymagająca
Rodzice całą swoją uwagę skupiają na swoim dziecku. Starają się mu stawiać
wysokie wymagania, którym nie zawsze potrafi sprostać młoda osoba. Często takie zachowanie opiera się o brak spełnienia własnych planów i ambicji
życiowych lub o pragnienie zrobienia z dziecka wzoru do naśladowania. Często przyczyna tkwi w braku akceptowania dziecka wraz z jego wadami i zaletami.

 

Ilustracja: https://medycynaholistyczna.com.pl/wp-content/uploads/2020/02/style-wychowania-wszystkie.png

Ilustracja: https://medycynaholistyczna.com.pl/wp-content/uploads/2020/02/style-wychowania-wszystkie.png

Literatura:
M. Łobocki, Teoria wychowania w zarysie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
A.J. Sowiński, Podmiotowy charakter stosunku wychowawczego, „Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej”,
Tom 2 (2013).
L. Bakiera, Wychowanie i rodzicielstwo. Styl wychowana i styl rodzicielski. Analiza terminologiczna, „Psychologia
Wychowawcza” nr 16/2019, s. 60-72.
B Kubiczek, Sztuka wychowania. Jak nie zepsuć własnego dziecka? Od poczęcia do dorosłości, Wydawnictwo Nowik,
Opole 2020.

Data dodania: 2023-01-06 19:10:01
Data edycji: 2023-01-07 19:09:54
Ilość wyświetleń: 3147

Nasi Partnerzy

Motto
naszej
szkoły
Uczenie się jest skarbem, który podąży za swoim właścicielem wszędzie.
Simone Weil
Bądź z nami
Aktualności i informacje
Biuletynu Informacji PublicznejElektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej
Logo Facebook
Facebook
Biuletynu Informacji Publicznej
Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej