Zaangażowanie rodziców, a osiągnięcia szkolne uczniów

Czy stopień zaangażowania rodziców wpływa na to jakie osiągnięcia szkolne ma ich dziecko? Zaangażowanie rodzica
można podzielić na dwa rodzaje:

1. zaangażowanie w proces uczenia się dziecka
2. kontakt ze szkołą

Rodzicu,
czy wiesz na czym polega Twoje zaangażowanie w proces nauczania dziecka? Mianem zaangażowania można
nazwać:

• aspiracje,
• postawy,
• oczekiwania i przekonania dotyczące szkolnej edukacji dziecka,
• częste wizyty w szkole,
• konsultacje z przedstawicielami szkoły,
• rodzicielskie oczekiwania i sposoby jakimi rodzic kształtuje u dzieci pozytywne postawy wobec nauki czy
  szkoły,
• pomoc dziecku w odrabianiu zadań domowych i kontrola prac domowych.

Na osiągnięcia szkolne swojego dziecka rodzic może wpływać na dwa sposoby: angażując się bezpośrednio lub
pośrednio. Zaangażowanie bezpośrednie wyróżnia się wtedy, gdy np. pomaga się dziecku mającemu trudności w
nauce. Z kolei zaangażowanie pośrednie polega na kierowaniu oczekiwań w stosunku do dziecka, zachęcaniu go do
wysiłku, kształtowaniu pozytywnych postaw do poszczególnych przedmiotów. I to właśnie zaangażowanie
pośrednie ma większy wpływ na zdobywane przez dziecko osiągnięcia szkolne.

Zdaniem Wendy Grolnick i Marii Slowiaczek zaangażowanie rodzicielskie polega na „przeznaczaniu na rzecz
dziecka zasobów w określonej dziedzinie” i ma charakter wielowymiarowy.

W związku z czym można wyróżnić
trzy rodzaje zasobów dziecka:
1) związany z zaangażowaniem rodzica w życie szkoły, czego przejawem jest kontakt z tą instytucją
(odwiedzanie jej, chodzenie na spotkania informacyjne) i uczestnictwo w jej funkcjonowaniu. Te przejawy
mogą mieć różne pozytywne konsekwencje:
⎯ dorosły sygnalizuje dziecku, że szkoła jest sprawą ważną;
⎯ dzięki kontaktom ze szkołą rodzic może zdobywać informacje;
⎯ zaangażowanie rodzica może sprzyjać dobrym wynikom w nauce (np. poprzez wzrost motywacji
dziecka do uczenia się).
2) Zaangażowanie osobiste - występuje, gdy uczeń doświadcza (na poziomie emocjonalnym), że rodzic
przejmuje się szkołą, inicjuje i angażuje się w interakcje dotyczące szkoły. Dzięki temu dziecko czuje, że
jego doświadczenia i osiągnięcia szkolne nie są dla rodzica obojętne
3) Zaangażowanie mające charakter poznawczo-intelektualny i polega na stymulowaniu umysłowej
aktywności dziecka poprzez skłanianie do kontaktu z obiektami i zdarzeniami mogącymi pobudzić je do
myślenia.
Znaczenie tego typu zabiegów wiąże się z ułatwieniami w spełnianiu szkolnych wymagań i lepszymi
wskaźnikami osiągnięć w nauce. Dziecko dostrzega zbieżność zadań wykonywanych w domu i w szkole, ma okazję
zetknąć się z nimi i je ćwiczyć, co ułatwia mu opanowywanie umiejętności wymaganych przez programy nauczania.
Tego typu domowe doświadczenia powinny sprzyjać osiąganiu lepszych wyników w nauce.

Rodzicu pamiętaj!
Sposób w jakich „pomagasz” dziecku ma duże znaczenie w jego rozwoju i procesie uczenia się. Negatywne aspekty
pomocy dziecku polegają na ograniczaniu jego samodzielności, wywieraniu na nie nacisku mogącego stwarzać zbyt
duże napięcie emocjonalne oraz na niezgodności między wymaganiami szkoły a wyobrażeniami rodziców na temat
tego, czego i jak należy się nauczyć. W takim razie jak pomagać pozytywnie? Otóż możesz zapewnić inne formy
domowego wspomagania dziecka, takie jak dostarczanie mu przydatnych przedmiotów (komputer, książka, program
edukacyjny) oraz odwiedzanie miejsc mających edukacyjne znaczenie (muzea, imprezy).

Czynniki mające pozytywny wpływ na osiągnięcia dziecka:
⎯ Rozmowy rodziców z dzieckiem
⎯ aspiracje i oczekiwania edukacyjne rodziców
⎯ styl odgrywania roli rodzica, u nas częściej określany jako styl wychowania. Pod tym pojęciem rozumie się
zachowania lub postawy, za pomocą których rodzice przejawiają i przekazują swoje wartości, zachowania oraz
standardy, oczekując, że dzieci będą je akceptować i uzewnętrzniać. Spośród czterech najczęściej
wymienianych stylów (autorytarny, autorytatywny, permisywny i obojętny) pozytywny związek z
osiągnięciami wykazuje tylko styl autorytatywny (zapraszamy do zapoznania się z wpisem o stylach
wychowania i postawach rodzicielskich). Charakteryzuje go dostrzeganie i reagowanie na potrzeby i
oczekiwania dziecka oraz bliskie relacje połączone ze stawianiem mu wymagań.

Badania pokazują dość zgodnie, ż zaangażowanie rodziców w silniejszym stopniu wpływa na osiągnięcia uczniów
w młodszym wieku szkolnym. Warto jednak podkreślić, że wbrew sceptycznym opiniom także i w późniejszym okresie
nauczania rola rodziców jest znacząca.

Literatura:
Waldemar Kozłowski, Zaangażowanie rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów, „Edukacja” 2013, 2(122), s. 78-89,
ISSN 0239-6858.